Fuat Oktay: 11. Kalkınma Planı halkımızın refahını artırmak için temel yol haritası olacak

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, 11 Kalkınma Planı'nın sunuş konuşmasını yaptı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk kalkınma planı olan On Birinci Kalkınma Planı'nın, 15 yıllık bir perspektifle hazırlandığını dile getiren Oktay, "Her alanda topyekün bir değişim ve dönüşüm öngören On Birinci Kalkınma Planı, Türkiye'nin kalkınma vizyonunu ortaya koyarak, milletimizin temel değerlerini ve beklentilerini karşılamak, ülkemizin uluslararası konumunu yükseltmek ve halkımızın refahını artırmak için temel bir yol haritası olacaktır." diye konuştu. Planın, belirsizliklerin arttığı, uluslararası iş birliklerinin çeşitlenerek daha karmaşık bir hale geldiği, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler açısından ekonomik ve siyasi güç dengelerinin hızlı bir biçimde değiştiği, küresel düzeyde yeniden dengelenme sürecinin devam ettiği, siyasi ve ekonomik düzlemde yeni güç ve çekim merkezlerinin oluştuğu bir ortamda hazırlandığını belirten Oktay, "On Birinci Kalkınma Planı her alanda verimliliği artırarak, milli teknoloji hamlesiyle uluslararası düzeyde rekabet gücü kazanmasına yönelik daha fazla katma değer üreten bir ekonomik ve sosyal kalkınma süreci öngörmektedir." ifadelerini kullandı. Planda, hukukun üstünlüğü, güçlü demokrasi ve sürekli geliştirilen temel hak ve hürriyetlerin, kalkınma çabasının taşıyıcı sütunları olarak benimsendiğini aktaran Oktay, ekonomide istikrar ve sürdürülebilirlik, beşeri, sosyal ve mekansal gelişme alanlarında refahın artışı ve adil paylaşım ile süreklilik arz eden bir gelişmişlik yöneliminin öncelikli amaçlar olarak ortaya konulduğunu söyledi. "Temel dayanak" Oktay, şöyle devam etti: "Kalkınma planında, plan ve bütçe bağlantısını güçlendirmek üzere uygulanacak tüm politikaların ve alınacak tedbirlerin bütçe boyutu da özellikle dikkate alınmıştır. Kamu kuruluşları politikalarını, yatırım ve cari harcamalarını, kurumsal ve hukuki düzenlemelerini planda öngörülen hedef ve kaynaklara göre yapacaklardır. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nde yürütmenin hızlı ve etkili bir yapıyla bu çerçevede uygulanacak en üst politikaların belirlendiği On Birinci Kalkınma Planı'nın idarelerce etkin bir şekilde uygulanması amaçlanmaktadır. On Birinci Kalkınma Planı, başta Orta Vadeli Program olmak üzere ulusal ve bölgesel plan ve programlar ile sektörel ve kurumsal strateji belgelerinin temel dayanağını oluşturacaktır. Plan, farklı işlevlere sahip söz konusu dokümanlar arasında politika koordinasyonunu sağlayarak tüm planlama çalışmalarını yönlendirici bir işlev görecektir. Böylece, kurumlar arası ortak anlayış ve hedef birliği sağlayacak olan plan, plan-program-bütçe bağlantısının güçlendirilmesi suretiyle de ülke potansiyelinin üst seviyede kullanılmasına zemin teşkil edecektir." On Birinci Kalkınma Planı'nın, bakanlıklar başta olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarının yanı sıra toplumun tüm kesimlerinden çok sayıda temsilcinin katkılarıyla katılımcı bir yaklaşımla hazırlandığına dikkati çeken Oktay, şunları söyledi: "Bu kapsamda 3 bin 500'ü aşkın kamu çalışanı, özel kesim ve sivil toplum kuruluşu temsilcisi ve akademisyenin bir araya gelerek katkı verdiği 75 özel ihtisas komisyonu ve çalışma grubu oluşturulmuştur. Ülkemizin kalkınma önceliklerine yönelik görüş alışveriş süreci kapsamında 81 ilde toplam 267 toplantı ve çalıştay düzenlenerek yerel düzeyde yaklaşık 12 bin kişinin katkısı alınmıştır. Ayrıca internet üzerinden gerçekleştirilen 'vatandaş anketi' yoluyla 19 bin kişiyi aşkın katılımcıdan plan önceliklerine dair fikir ve öneriler alınmıştır. Toplumumuzun tüm kesimleri için hedef birliği sağlayarak ülkemizin geleceği için yol gösterici olacak On Birinci Kalkınma Planı'nın hayata geçirilmesiyle ülkemizin gelişmiş ülkeler liginde yer almasına bir adım daha yaklaşması sağlanacaktır." bilgisini verdi. "5 temel gelişme ekseni" Oktay, 2019-2023 dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı'nın vizyonunun "daha fazla değer üreten, daha adil paylaşan, daha güçlü ve müreffeh Türkiye" olduğunu, bu çerçevede, Türkiye’nin yüksek gelir grubu ülkeler ile en yüksek insani gelişmişlik seviyesindeki ülkeler arasına girmesinin amaçlandığını bildirdi. Bu kapsamda On Birinci Kalkınma Planı'nın, istikrarlı ve güçlü ekonomi, rekabetçi üretim ve verimlilik, nitelikli insan ve güçlü toplum, yaşanabilir şehirler ve sürdürülebilir çevre ile hukuk devleti, demokratikleşme ve iyi yönetişim olmak üzere beş temel gelişme ekseninden oluştuğunu söyleyen Oktay, planda "İstikrarlı ve güçlü ekonomi" ekseni altında 2019-2023 döneminde ekonomi yönetiminde güçlü politika koordinasyonu sağlanarak, para, maliye ve gelirler politikaları arasındaki uyumun güçlendirilmesi ve bununla beraber, iş ve yatırım ortamının daha da geliştirilerek, piyasa aksaklıklarının giderilmesi ve kurallı, tam rekabetçi serbest piyasanın gelişiminin desteklenmesinin öngörüldüğünü kaydetti. "Rekabetçi üretim ve verimlilik" ekseni altında ekonomide rekabetçilik ve verimlilik artışı sağlanarak üretimde hedeflenen yapısal dönüşüm ve refah artışına destek sağlayacak politikaların kapsandığını ifade eden Fuat Oktay, "Bu çerçevede, verimlilik artışını dinamik kılacak teknolojik yenilenmenin hızlandırılması ve istikrarlı büyümenin dinamiği olarak değerlendirilen imalat sanayiinde yapısal dönüşümün sağlanmasına yönelik sektörel önceliklendirme yaklaşımı benimsenmiştir." dedi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, başta Planın odağında yer alan imalat sanayiinde belirlenen öncelikli sektörlerde olmak üzere, yerli üretimin artırılması ve sanayileşmenin hızlandırılmasının öngörüldüğünü belirterek, öncelikli sektörlere ilaveten tarım, turizm ve savunma sanayii Kalkınma Planında öncelikli gelişme alanları olarak belirlendiğini ifade etti. "Nitelikli insan ve güçlü toplum" ekseni altında beşeri sermayenin güçlendirilmesi, kapsayıcı büyüme yaklaşımının belirgin bir biçimde hayata geçirilmesi ve refahın toplumun tüm kesimlerine yaygınlaştırılması amacıyla uygulanacak politikaların ele alındığını bildiren Oktay, "Yaşanabilir Şehirler ve Sürdürülebilir Çevre" ekseni altında ekonomik ve sosyal faydanın artırılmasına paralel olarak çevrenin korunması, şehirlerde ve kırsal alanlarda yaşam kalitesinin iyileştirilmesi ile bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasına yönelik hedef ve politikalara yer verildiğini bildirdi. Oktay, "Hukuk devleti, demokratikleşme ve iyi yönetişim" ekseni altında ise hukuk devleti ve demokratikleşme ilkelerinin devleti oluşturan tüm kurum ve kuruluşlarda güçlü bir şekilde egemen kılındığı; kamu yönetiminde katılımcılık, şeffaflık ve hesap verebilirliğin her düzeyde hayat bulduğu iyi yönetişim anlayışının pekiştiği hedef ve politikaların ele alındığını söyledi. İstikrarlı ve Güçlü Ekonomi On Birinci Kalkınma Planı hedeflerinin, verimliliği odağına alan, sanayi sektörünün başat rol üstlendiği, ihracata dayalı istikrarlı bir büyüme modeli çerçevesinde belirlendiğini die getiren Oktay, "Plan dönemi için belirlenen öncelikli sektörler başta olmak üzere sanayide teknolojik dönüşümün sağlanması ve daha verimli, rekabetçi bir ekonomik yapının tesisini sağlayacak katma değer artışının elde edilmesi için kamu yatırımlarının tahsisinde özel kesim yatırımlarını destekleyici fiziki ve beşeri sermayenin geliştirilmesi sağlanacaktır. Yatırım ve teşvik politikaları aracılığıyla özel kesim yatırımlarının öncelikli sektörlere yönlendirilmesi öngörülmektedir." değerlendirmesini yaptı. Oktay, şunları kaydetti: "Siyasal istikrar, makroekonomik istikrar, hukuk devleti ve demokratikleşme ile güçlü iş ve yatırım ortamı Plan hedeflerine ulaşmada çok önemli itici unsurları oluşturacak ve bu sayede oluşan güven ve istikrar; yatırımı, üretimi, istihdamı ve ihracatı artıracaktır. Çalışma çağındaki nüfusta işgücüne katılımın dışında yer alan kesimlerin işgücüne dahil olmalarına imkan sağlanacaktır. Daha kaliteli eğitim ile yaygınlaştırılmış mesleki ve odaklı eğitim olanaklarıyla işgücünün yetkinlikleri ve iş hayatıyla uyumu geliştirilecektir. Plan döneminin ilk iki yılında ekonomide yeniden dengelenme döngüsüne uygun bir büyüme öngörülürken, atılacak adımlarla büyümenin sonraki üç yılda ivmelenerek yüksek ve sürdürülebilir bir seviyeye ulaşması beklenmektedir. Bu çerçevede Plan döneminde büyüme oranının yıllık ortalama yüzde 4,3 oranında gerçekleşmesi ve Plan dönemi sonunda kişi başına gelirin 12 bin 484 dolara ulaşması, Satınalma Gücü Paritesi (SAGP) cinsinden kişi başına milli gelirin ise 37 bin doları aşması hedeflenmektedir. Plan dönemi boyunca 4,3 milyon yeni istihdam sağlanması ve işsizlik oranının dönem sonunda yüzde 9,9’a gerilemesi öngörülmektedir. On Birinci Kalkınma Planı'nda belirlenen büyüme modelinde üretken alanlara yönelen yatırımların istikrarlı ve yüksek düzeyde olması önem arz etmektedir. Bu yatırımların en güvenilir finansman kaynağını oluşturan yurtiçi tasarrufların artırılması amaçlanmakta, Plan dönemi sonunda yurtiçi tasarrufların milli gelire oranının yüzde 30’un üzerine çıkarılması hedeflenmektedir. Yurtiçi tasarrufların artırılması cari açığın azalmasına ve Türkiye ekonomisinin olası şoklara daha dayanıklı hale gelmesine katkı sağlayacaktır. Kamu tasarruflarının artırılmasının yanında hane halklarının ve firmaların tasarruf bilinci ve eğiliminin artırılması, uzun vadeli tasarrufların özendirilmesi sağlanacak ve tasarrufları ekonominin verimli alanlarındaki yatırımlara yönlendirecek politikalar uygulanacaktır. Rekabetçiliği ve verimliliği artırıcı politikalar temelinde ithalata daha az bağımlı bir üretim yapısıyla daha fazla ihracat yapılmasını sağlayacak ihracat odaklı dönüşümün sağlam temelleri ortaya konulacaktır. Rekabet potansiyeli olan ve yüksek dış ticaret açığı verilen sektörlerin desteklenmesiyle artırılacak ihracatın yanı sıra artan turizm gelirlerinin de katkısıyla cari işlemler açığı ciddi oranda azaltılacaktır. Plan döneminde, uygulamaya konulacak politika ve tedbirlerle ihracatın 226,6 milyar dolara, ithalatın ise 293,5 milyar dolara ulaşması ve turizmde hedeflenen gelir artışıyla cari işlemler açığının milli gelire oranının dönem sonunda yüzde 0,9 olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir." "Özelleştirme uygulamalarına devam edilecek" Para politikasında fiyat istikrarını ve finansal istikrarı esas alan politika çerçevesine devam edileceğini bildiren Oktay, güçlendirilmiş politika koordinasyonu altında enflasyonun yüzde 5 hedefine kademeli bir şekilde yakınsayacağını söyledi. Bu doğrultuda, dalgalı döviz kuru rejimi sürdürülürken, belirlenen hedefin gerektirdiği fiyat istikrarının sağlanması için eldeki tüm araçların kararlılıkla kullanılmasına devam edileceğini belirten Oktay, "Plan döneminde ulaşılması öngörülen büyüme hedefleri doğrultusunda finansal piyasaların reel sektörün finansman ihtiyacını düşük maliyetle karşılayacak ve farklı nitelikteki finansal araçları kullanıma sunacak bir yapıya kavuşması amaçlanmaktadır. Sanayide yapısal dönüşümün hedeflendiği bu dönemde, hem finansal piyasaların ortaya konulan politikaların hayata geçirilmesinde etkili olması, hem de ülkemizin küresel bir finans merkezi olma yönünde kararlı adımlarla ilerlemesi sağlanacaktır. Bu kapsamda, sermaye piyasaları geliştirilecek, finansal teknoloji ekosistemi güçlendirilecek ve faizsiz finansın sektör içerisindeki ağırlığı artırılacaktır." diye konuştu. Ekonominin, enflasyon oluşturmayan, kaliteli büyüme patikasına girmesini destekleyecek şekilde kamu mali disiplininin korunacağını ve harcama politikası plan hedeflerine azami düzeyde tesir edecek şekilde uygulanacağını belirten Oktay, bu kapsamda; program bütçe sistemine geçileceğini, harcama gözden geçirmelerinin yapılacağını söyledi. Vergi adaletini güçlendirici ve vergi tabanını genişletici revizyonlar yapılacağını, yerel yönetimlerin öz gelirlerinin artırılacağını belirten Oktay, plan dönemi sonunda, milli gelire oranla kamu kesimi borçlanma gereğinin yüzde 1,7, genel devlet açığının yüzde 1,8, merkezi yönetim bütçe açığının ise yüzde 2 olarak gerçekleşmesinin hedeflendiğini bildirdi. Ekonomide verimlilik artışı ve kamu mali dengelerini iyileştirme hedefleri doğrultusunda özelleştirme uygulamalarına devam edileceğini ifade eden Oktay, "Kalkınma Planımızın yaklaşımı, sadece üreten değil, yüksek katma değerli üretim yapan bir sanayi yapısına dönüşümü sağlamaktır. Planda seçici, odaklı, aktif sanayi politikaları uygulanacak, öncelikli sektörlerde tasarım, markalaşma, yenilikçilik becerileri geliştirilerek değer zincirinde katma değeri yüksek alanlarda konumlanma sağlanacaktır." dedi. Karar alma ve koordinasyon mekanizması TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, On Birinci Kalkınma Planı'nın sunumunu yapan Oktay, Plan'da, Türkiye'nin rekabetçi üretim yapısını güçlendirerek, verimlilik kazanımı sağlayabilmesi için seçilen öncelikli imalat sanayisi sektörlerinin tümünü kesen yatay politika alanlarının belirlendiğini ifade etti. Oktay, yatay politika alanlarının; "hızlandırıcı", "ekosistemi iyileştirici" ve "sürdürülebilirlik sağlayıcı" politikalar olmak üzere üç başlık altında toplandığını söyledi. Üretim ve verimliliğin artırılması için güçlü ve somut kamu politikalarıyla özel kesim ile yakın iş birliği ve koordinasyon mekanizmalarının tasarlanmasına önem verildiğini bildiren Oktay, "Sanayi politikasının çok boyutlu ve dinamik yapısı ile kısıtlı bütçe imkanları bu politikaların hayata geçirilmesinde en üst düzey sahipliği, güçlü kurumsal yapıları, kurumlar arası koordinasyonu, esnek kaynak tahsisini ve özel sektör ile iş birliği içinde etkin izleme süreçlerinin oluşturulmasını gerektirmektedir. Bu çerçevede, Plan'da üst düzey bir karar alma ve koordinasyon mekanizması oluşturulması tasarlanmıştır." diye konuştu. Yerli üretimin ve teknolojik kabiliyetlerin geliştirilmesi amacıyla bağlayıcı ve yönlendirici karar almak üzere, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında "Sanayileşme İcra Kurulu" oluşturulacağını aktaran Oktay, kurulun, sanayileşmeye ilişkin ortak strateji geliştireceğini, kurumlararası eş güdümü sağlayacağını, sanayi stratejilerine ilişkin uygulamaları izleyeceğini, kamu alımları ve yerli üretime ilişkin esas ve usulleri belirleyeceğini, kamu idarelerinin ortak alım yapmalarını sağlayacağını, sanayileşmeye ilişkin bütçe kaynağının kullanılmasına karar vereceğini kaydetti. Sanayileşme İcra Kurulu tarafından kullanılacak gerekli bütçe kaynağının oluşturulacağını, Kalkınma ve Yatırım Bankasının özsermayesinin 10 milyar TL ve ihracat kredilerine yönelik olarak Eximbank'ın özsermayesinin de 10 milyar TL artırılacağını bildiren Oktay, banka kredilerinde imalat sanayisinin payının yükseltileceğini, girişim sermayesi sisteminin büyütüleceğini, yatırım teşvik sistemiyle ilave destekler sağlanacağını, Kredi Garanti Fonunun yüzde 50'sinin imalat sanayisine tahsis edileceğini, KOSGEB desteklerinden imalat sanayisine ayrılan payın yüzde 75'e çıkarılacağını ifade etti. Bakanlıklarda "Yatırım Koordinasyon" birimleri Gelişmiş iş ve yatırım ortamı başlığı altında yer alan politika ve tedbirlerle kamu politikaları ve düzenlemelerinde şeffaflık, istikrar, güvenilirlik ve öngörülebilirlik sağlanarak, piyasalarda rekabetçi ortamın geliştirilmesinin, etkin teşvik programları uygulanarak üretim yapısının güçlendirilmesinin, ekonomide teknolojik dönüşümü sağlayacak uluslararası doğrudan yatırımların artırılarak Türkiye'nin bölgesel üretim merkezi haline getirilmesinin sağlanacağını dile getiren Oktay, "Bu kapsamda özel sektör yatırımlarına ilişkin mevzuat hazırlıkları yapılarak kamu ile yatırımcı arasında yatırım ombudsmanlığı sistemi oluşturulacaktır." dedi. Yatırımlara ilişkin izin, lisans, ruhsat gibi işlemleri sonuçlandırma sürelerinin önceden ilan edilmesinin sağlanacağını, e-Belediye uygulamasının yaygınlaştırılması ve yeknesaklığının temin edileceğini, noter onayı aranan işlemlerin sayı ve maliyetlerinin azaltılacağını, icra ve iflas işlemlerinin hızlandırılacağını, bakanlıklarda "Yatırım Koordinasyon" birimleri oluşturulacağını, öncelikli sektörlerde Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı'nın uygulanmaya başlanacağını, esnek ve öngörülebilir, hibe desteğini de içeren yatırım teşvik sistemine geçileceğini, teşviklerin sadeleştirilmesinin, öncelikli sektörlere ağırlık verilmesinin sağlanacağına dikkati çeken Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay "Plan döneminde sağlanacak ilave kaynaklarla toplam 64 OSB, 31 KSS, 18 endüstri bölgesi tamamlanarak yatırım için araziye erişim kolaylaştırılacak, mevcut OSB'lerin altyapıları iyileştirilerek daha nitelikli hizmetler sunması temin edilecektir." diye konuştu. Oktay, uluslararası yatırımların daha fazla çekilebilmesi için proje bazlı teşvik sisteminde stratejik ürünlere, yüksek teknoloji ve ihracata yönelik yeni yatırımlara öncelik verileceğini, Yatırım Ofisinin tek durak ofis olarak yetkilendirilmesinin sağlanacağını, yatırım süreçlerine ilişkin izin, onay ve lisans süreçlerine yönelik sektörel yatırım yol haritaları hazırlanacağını, Yatırım Ofisi bünyesinde ilgili kurumların izin, onay süreçlerine ilişkin bilgi girişi yapacağı yatırım süreçlerini hızlandıran Merkezi Yatırım Bilgi Sistemi kurulacağını, yerli şirketlerin uluslararası yatırımcılar ile eşleştirilmesi sağlanarak iş birlikleri geliştirileceğini, teknoloji transferine dayalı yatırımların ilave olarak destekleneceğini açıkladı. Karasal yük taşımacılığı Oktay, lojistik ve enerjinin önemine değinerek, şunları söyledi: "Güçlü lojistik ve enerji altyapısı başlığı altındaki politika ve tedbirlerle imalat sanayisinin ihtiyaç duyduğu enerjinin sürekli, kaliteli, güvenli ve asgari maliyetlerle sağlanması; demir yolu yatırımlarında yük taşımacılığına odaklanılması, uygun yer ve ölçekte deniz yolu altyapılarının geliştirilmesi, modlar arası (inter-modal) taşımacılığın yaygınlaştırılması ve lojistik maliyetlerin azaltılması yoluyla verimliliğin ve rekabetçiliğin artırılması sağlanacaktır. Karasal yük taşımacılığında demir yolunun payı yüzde 5,15'ten 10'a çıkarılacak, 38 adet OSB, özel endüstri bölgesi, liman ve serbest bölge ile 36 adet üretim tesisine 294 kilometre uzunluğunda demir yolu iltisak hattı yapılacak, yük taşımacılığına yönelik demir yolu projeleri tamamlanacak ve mevcutlar modernize edilecek, demir yollarında 2 bin 657 kilometrekarelik elektrik ve 2 bin 654 kilometrekarelik sinyal yatırımı yapılacak, yük ağırlıklı 'il yolları' projeleri tamamlanacak, Çandarlı ve Filyos limanları tamamlanacak, Doğu Akdeniz bölgesinde transit yük odaklı büyük ölçekli bir ana liman oluşturulacak." İstanbul'un uluslararası hava kargo ve aktarma merkezi olmasının temin edileceğini, İstanbul ve Sabiha Gökcek havalimanlarının demir yolu bağlantılarının yapılacağını anlatan Oktay, gümrüklerde tek durak kontrol uygulamalarının yaygınlaştırılacağını bildirdi. Çukurova Havalimanı'nın tamamlanacağını, imalat sanayisine yönelik elektrik iletim hattı ve trafo merkezlerinin tamamlanacağı bilgisini veren Oktay, sözlerini şöyle sürdürdü: "OSB'lerin doğal gaza erişimi sağlanacak, Trakya'da sanayinin elektrik arz güvenliği amacıyla Anadolu-Trakya arasında iki adet denizaltı kablosu ve kara bağlantıları inşa edilecektir. Stratejik öneme sahip ve son yıllarda önemli atılımlar yaptığımız savunma sanayisi alanında silahlı kuvvetlerimizin ve güvenlik güçlerimizin ihtiyaçlarını, sürekli gelişim anlayışı ile azami ölçüde milli teknolojiler ve yerli imkanlarla karşılamak ve savunma ihracatını artırmak üzere savunma sanayisi ekosistemini güçlendirmek ve savunma sanayisinde edinilen becerilerin sivil sektöre yayılımını sağlamak amaçlanmaktadır. Bu kapsamda savunma sanayisi ihracatının 2 milyar dolardan 10 milyar dolara çıkartılması sağlanacak, savunma sanayisi yerlilik oranı yüzde 65'ten 75'e yükseltilecek. Altay tankı, insansız hava aracı, askeri deniz platformunun envantere kazandırılması sağlanacak. Yerli, yüksek irtifa hava savunma sistemi envantere kazandırılacak, yerli, alçak veya orta irtifa hava savunma sistemi envantere kazandırılacak, kara araç motoru teslim edilecektir." Dijital dönüşüm Fuat Oktay, endüstriyel bulut platformu kurulacağını, imalatçı firmaların dijital dönüşüm projelerinin destekleneceğini, Dijital Dönüşüm Ürün Geliştirme Destek Programı'nın uygulanacağını, 14 adet Yetkinlik ve Dijital Dönüşüm Merkezi'nin kurulacağını, endüstriyel bulut için teknoloji tedarikçilerine finansal teşvik verileceğini, Sanayide Dijital Dönüşüm Platformunun kurumsallaştırılmasının sağlanacağını bildirdi. Tarım öncelikli gelişme alanında çevresel, sosyal ve ekonomik olarak sürdürülebilir, ülke insanının yeterli ve dengeli beslenmesinin yanı sıra arz talep dengesini gözeten üretim yapısıyla uluslararası rekabet gücünü artırmış, ileri teknolojiye dayalı, altyapı sorunlarını çözmüş, örgütlülüğü ve verimliliği yüksek, etkin bir tarım sektörünün oluşturulmasının amaçlandığını dile getiren Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, şunları kaydetti: "Turizm öncelikli alanında değişen tüketici eğilimleri ile teknolojik gelişmeler doğrultusunda turizmin çeşitlendirilmesi ve geliştirilmesi, sezon süresinin uzatılması, hizmet kalitesinin yükseltilmesi ve daha fazla harcama eğilimi olan ziyaretçinin ülkemize çekilmesi ile konaklama süresi ve konaklama dışı harcamaların artırılması, her bir destinasyon özelinde ve odaklı anlayış çerçevesinde sektörde dönüşümün gerçekleştirilmesi ve koruma-kullanma dengesi gözetilerek ekonomik ve sosyal kalkınmaya katkı sağlanması amaçlanmaktadır." "Yapay zeka yol haritası oluşturulacaktır" TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, 11. Kalkınma Planı'nın sunumunu yapan Oktay, Kamu Özel İş Birliği'nin (KÖİ) kamu yatırımlarının gerçekleştirilmesi için alternatif yöntemlerden biri olarak kullanıldığını ifade etti. Başta ulaştırma ve sağlık sektörleri olmak üzere birçok sektörde KÖİ modelinin uygulandığını anlatan Oktay, 2014-2018 döneminde Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Avrasya Tüneli, Osmangazi Köprüsü, İstanbul Havalimanı, 8 adet şehir hastanesi gibi önemli projelerin bu modelle hayata geçirildiğini söyledi. Oktay, 11. Kalkınma Planı'nda, KÖİ modeli ile inşası devam eden toplam 18 bin 716 yataklı 11 şehir hastanesi ile Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu, Kuzey Marmara Otoyolu Kurtköy-Akyazı ve Kınalı-Odayeri kesimleri, Kınalı-Tekirdağ-Çanakkale-Balıkesir Otoyolunun Malkara Çanakkale Kesimi, Menemen-Aliağa-Çandarlı Otoyolu gibi otoyol projeleri ile İstanbul Havalimanı 2. Etabı, Çeşme Havalimanı, Salıpazarı Kruvaziyer Limanı, Haliç Yat Limanı ve Kompleksi Projeleri'nin tamamlanacağını kaydetti. Etkin işleyen bir araştırma ve yenilik ekosisteminin oluşturulması ve böylelikle bilgi üretme ve kullanma kapasitesinin geliştirilmesinin amaçlandığına işaret eden Oktay, "Bu doğrultuda, Ar-Ge harcamasının GSYH oranının yüzde 1,8'e yükseltilmesi, tam zaman eşdeğer Ar-Ge personel sayısının 154 binden 300 bine çıkarılması hedeflenmektedir." diye konuştu. Oktay, Türkiye'nin havacılık ve uzay alanında küresel rekabette konumunun güçlendirilmesi amacıyla "Milli Uzay Programının" başlatılacağını ve kutup araştırmalarına yönelik çalışmalara devam edileceğini dile getirdi. Veri merkezi sektörünün teşvik edileceğini kaydeden Oktay, "Milli çözümlere dayalı siber güvenlik ekosistemi geliştirilecek, kamunun BİT alımlarında yerlilik payının artırılması sağlanacaktır. Sınır aşan veri transferlerine ilişkin düzenleme yapılacak ve yapay zeka yol haritası oluşturulacaktır." ifadesini kullandı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, sözlerine şöyle devam etti: "11. Kalkınma Planı döneminde enerji ve madencilik politikalarımıza önem vereceğiz. Enerji arzının sürekli, kaliteli, sürdürülebilir, güvenli ve katlanılabilir maliyetlerle sağlanması temel amacımız olacaktır. Bu çerçevede, denizlerde petrol ve doğal gaz sismik arama ve sondaj çalışmaları yoğunlaştırılacaktır. Elektrik iletim altyapı yatırımlarının hayata geçirilmesi sağlanacaktır. Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin ilk ünitesi ile Tuz Gölü Doğal Gaz Yeraltı Depolama Projesi ve Kuzey Marmara Doğal Gaz Depolama Tevsii Projesi tamamlanacaktır. Yerli ve yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretiminin artırılması sağlanacaktır. Kritik önemi haiz enerji altyapısının güvenli bir şekilde işletilmesine yönelik Siber Güvenlik Operasyon Merkezi kurulacaktır." "Milli Akıllı Şebeke Yönetim Sisteminin" geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılacağını, Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğünün yurt dışında maden arama faaliyetlerinin geliştirileceğini belirten Oktay, ulaştırma ve lojistik alanında Türkiye'nin coğrafi avantajından en iyi şekilde faydalanarak modlar arası ve çok modlu uygulamaların geliştirilmesi; demir yolu ve deniz yolu taşıma paylarının artırılmasının, hızlı, esnek, emniyetli, güvenilir ve entegre bir ulaştırma sisteminin tesis edilmesiyle lojistik maliyetlerinin düşürülmesinin, ticaretin kolaylaştırılmasının ve Türkiye'nin rekabet gücünün artırılmasının amaçlandığını anlattı. Oktay, bu doğrultuda, Lojistik Master Planı ve Ulusal Ulaştırma Ana Planı'nın tamamlancağını, Ankara-Sivas ve Ankara-İzmir Yüksek Hızlı Tren hatlarının açılacağını, 11. Kalkınma Planı döneminde toplam 4 bin 382 kilometre Yüksek Hızlı Tren ve Hızlı Tren hattının tamamlanacağını, otoyol dahil 2 bin 872 kilometre bölünmüş yol ve toplam 6 bin 263 kilometre Bitümlü Sıcak Karışım (BSK) kaplama yapılacağını aktardı. Gümrük hizmetlerinde, bürokrasinin ve maliyetlerin azaltılması, ticaretin ve seyahatin kolaylaştırılması ve kaçakçılığın önlenmesinin sağlanacağını, işlemlerde şeffaflık ve öngörülebilirliğin esas alınacağını vurgulayan Oktay, "Bu doğrultuda, gümrüklerde farklı kurumlarca tahsil edilen ücretler gözden geçirilecek ve bürokrasi azaltılacaktır. Gümrüklerde görev alan tüm kurumlarda 7 gün 24 saat çalışma uygulamasına geçilecektir." diye konuştu. Son dönemin en önemli ticaret kanallarından bir olan e-Ticaret ile ihracatın artırılmasının sağlanacağını, e-Ticarette Güven Damgası Sistemi'nin yaygınlaştırılacağını anlatan Oktay, "e-Ticaret için İstanbul Havalimanına yakın depolama ve gümrükleme işlerinin yapılacağı bir üs kurulacaktır. Ayrıca kalite odaklı, yenilikçi yaklaşım ve uygulamalarla tüketici hakları gözetilecek ve korunacaktır. Tüketicinin korunmasıyla ilgili mevzuat gözden geçirilecek ve uygulamalar iyileştirilecektir." açıklamasında bulundu. "Okul öncesi eğitimde 5 yaşın zorunlu hale gelmesi sağlanacaktır" 11. Kalkınma Planı'nın özel politika gerektiren çocuklar, gençler, kadınlar, engelliler, yaşlılar gibi toplumun tüm kesimlerini kapsayıcı bir yaklaşımla hazırlandığına dikkati çeken Oktay, sözlerini şöyle sürdürdü: "Ülkemizin beşeri yapısının güçlenmesine yönelik tüm kademelerde kapsayıcı ve kaliteli eğitim hamlesiyle nitelikli insan yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Bu çerçevede; tüm bireylerin kapsayıcı ve nitelikli bir eğitime ve hayat boyu öğrenme imkanlarına erişim sağlaması amaçlanmaktadır. Plan döneminde kamu yatırımları içerisinde en fazla artış yapılan sektör eğitim sektörü olacaktır. Eğitim alanında yapılacak bu kapsamlı hamle ile tüm kademelerde tekli eğitime geçilmesi ve okul öncesi eğitimde 5 yaşın zorunlu hale gelmesi sağlanacaktır. Plan hedefleri ile uyumlu olarak mesleki ve teknik eğitime büyük önem veriyoruz. Meslek liselerinin altyapısının güçlendirilmesi amacıyla bu okullardaki atölye ve laboratuvarların modernizasyonu sağlanacaktır. Başta OSB'lerde olmak üzere meslek liseleri ile yükseköğretim kurumları program, yönetim, insan kaynakları, finansman ve fiziki altyapı açısından birbirini destekleyecek şekilde yeniden yapılandırılacaktır. Konut imkanlarının kısıtlı olduğu bölgelerde öğretmenlerin barınma ihtiyaçlarını karşılayacak konut yatırımlarına devam edilecektir." Yükseköğretim sisteminin, 11. Kalkınma Planı döneminde de güçlenmesinin ve Türkiye'nin gelişimi için temel aktörlerden biri olmaya devam etmesinin sağlanacağına işaret eden Oktay, "Bu kapsamda dünya akademik başarı sıralamalarında 2023 itibarıyla en az 2 üniversitemizin ilk 100'e ve en az 5 üniversitemizin de ilk 500'e girmesi sağlanacaktır." dedi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, esnek çalışma biçimleri konusunda tüm sosyal taraflara yönelik farkındalık faaliyetlerinin artırılacağını belirterek, kıdem tazminatı reformunun sosyal tarafların mutabakatıyla gerçekleştirileceğini söyledi. Oktay, kadınların işgücüne ve istihdama katılımlarının artırılmasını teminen bakım hizmetlerine erişimin kolaylaştırılması başta olmak üzere iş ve aile yaşamını uyumlaştıran uygulamaların dinamik bir biçimde hayata geçirileceğini kaydetti. Sağlık hizmeti sunumunda bölgeler arası dağılımın iyileştirileceğini, fiziki altyapının ve insan kaynağının niteliğinin artırılmasının sağlanacağını belirten Oktay, "Bu çerçevede, aile hekimlerince sunulan sağlık hizmetlerini nitelik ve nicelik olarak iyileştirmek suretiyle aile hekimi başına nüfusun 3 bin 207'den 2 bin 700'e düşürülmesi sağlanacaktır. Evde sağlık hizmetleri yaygınlaştırılacak, başta kırsalda yaşayanlar olmak üzere yaşlılara sunulan sağlık hizmetlerine erişimin kolaylaştırılması, yaşlılara yönelik koruyucu ve tedavi edici hizmetlerin güçlendirilmesi sağlanacaktır." diye konuştu. Oktay, üniversite hastanelerinin hastane işletmeciliğinin ayrıştırılarak, eğitim ve öğretim hizmetlerinin etkin bir şekilde sunumuna imkan verecek şekilde yönetim, hizmet sunumu ve finansman yapısı itibarıyla sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulacağını aktardı.. Başta sokakta, ağır ve tehlikeli işlerde, aile işleri dışında ücret karşılığı, gezici ve geçici tarım işlerinde olmak üzere çocuk işçiliği ile mücadele edileceğini vurgulayan Oktay, "Kalkınmanın oluşturduğu refahın tüm toplum kesimlerince hissedilmesi ve yoksulluğun azaltılmasına büyük önem veriyoruz. Gelir dağılımının iyileştirilmesi, dezavantajlı kesimlerin gözetilmesi, sosyal yardım ve sosyal hizmetlerin yaygınlaştırılması temel politika öncelikleri olacaktır." dedi. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, 11. Kalkınma Planı'nın sunumunu yapan Oktay, Türkiye'nin sahip olduğu coğrafi konum ve tarihi geçmiş sebebiyle geçmişten bugüne göç olayları ile karşı karşıya kaldığını söyledi. Türkiye'nin, 2011 yılında başlayan Suriye krizi sonrası büyük bir göç dalgasıyla karşılaştığına işaret eden Oktay, uluslararası geçici koruma statüsüne sahip yaklaşık 3,6 milyon Suriyeli'nin misafir edildiğini kaydetti. Fuat Oktay, 11. Kalkınma Planı döneminde insan haklarına uyumlu, insan onuruna yakışır, güvenli, düzenli, veriye dayalı ve kontrol edilebilir dış göç yönetimi amaçlandığını belirtti. Oktay, göç yönetiminin kurumsal yapısının güçlendirileceğini ve etkinliğinin artırılacağını dile getirerek, "Göç Strateji Belgesi"nin çıkarılacağını bildirdi. Oktay, "Düzensiz göçün engellenmesi ve göçün düzenli olarak gerçekleşebileceği bir yapı için uluslararası iş birliği geliştirilecektir. Uluslararası koruma ve geçici koruma altındakilerin sosyal hayata uyumu artırılacaktır." diye konuştu. 11. Kalkınma Planı döneminde Türkiye'de insan odaklı, doğal hayata ve tarihi mirasa saygılı, temel kentsel hizmetlerin adil ve erişilebilir şekilde sağlandığı, yaşam kalitesi yüksek ve dayanıklı yerleşimler oluşturulmasına yönelik politikalara ağırlık verileceğini ifade eden Oktay, "Şehirleşmede yatay mimari esas alınacak; kentsel ortak yaşam, kentsel aidiyet, mahalle kültürü ve kent bilincini geliştirecek strateji ve uygulamaların yaygınlaştırılması sağlanacaktır." dedi. Millet Bahçeleri Başta açık ve yeşil alanlar olmak üzere şehirlerdeki kamusal alanların korunmasının temin edileceğini vurgulayan Oktay, "Bu alanların kadınlara, çocuklara, yaşlılara ve engellilere duyarlı olarak insan-tabiat ilişkisi çerçevesinde yeniden kurgulanması sağlanacaktır. Plan döneminde şehirlerimizde sağlıklı yaşam alanları oluşturmak, kentsel yeşil alan standartlarını ve yaşam kalitesini yükseltmek için Millet Bahçeleri 81 ile yaygınlaştırılacak, 2023 yılına kadar 81 milyon metrekare alanda Millet Bahçesi yapılacaktır." diye konuştu. Oktay, İstanbul'da fay hattına yakın olan alanların tespit edilerek kentsel dönüşüm çalışmalarında önceliklendirilmesinin sağlanacağını belirterek, "Ayrıca İstanbul'da mevcut yapı stoğu dikkate alınarak, kentsel dirençliliğin artırılması amacıyla mevcut altyapı sistemlerinde afet risk önceliklendirme çalışması yapılarak ihtiyaç duyulanlar yenilenecektir." değerlendirmesinde bulundu. Toplu taşıma sistemleri kullanımının yaygınlaştırılmasını teminen tek kart ödeme sisteminin hayata geçirileceğini aktaran Oktay, "Büyükşehirlerde otopark alanlarının yanı sıra köprü, tünel gibi darboğaz oluşan altyapıların ücretlerinin dinamik fiyatlandırılması, park et-bin ve tercihli yollar gibi uygulamalar hayata geçirilecektir. Yaya yolları ve kaldırımlar ile ilgili standartlar oluşturulacak, bisiklet kullanımını teşvik edilecektir. Mevcut altyapının daha verimli kullanılabilmesi, trafik güvenliğinin artırılması, ulaşım talebinin doğru bir şekilde yönetilebilmesini teminen akıllı ulaşım sistemi uygulamaları yaygınlaştırılacaktır." ifadesini kullandı. Oktay, sözlerini şöyle sürdürdü: "Ülkemizin kalkınması ancak hukukun üstünlüğüne dayanan, toplumsal düzene ve bireysel haklara saygıyı ilke kabul eden, Anayasa'da güvence altına alınan temel hak ve özgürlükleri koruyan ve güçlendiren, hak ihlallerine karşı etkili bir şekilde mücadele eden bir yönetim anlayışı ile mümkündür. Bu kapsamda, yasama, yürütme ve yargının hukuka bağlı olduğu, temel hak ve özgürlüklerin anayasal güvence altında bulunduğu, idarenin tüm işlem ve eylemlerinin yargı denetimine açık olduğu, yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile kanun karşısında eşitlik ve sorumluluğun benimsendiği, vatandaşlara etkin hak arama yollarının sağlandığı hukuk devleti anlayışının daha da güçlenmesi, kurumsallaşması ve pekişmesi Plan döneminin en önemli önceliklerden birini oluşturmaktadır. Hukukta öngörülebilirlik, geriye yürümezlik, genellik, kazanılmış hakların korunması, eşit muamele, açıklık ve belirlilik ilkeleri yasama faaliyetlerinin temelini oluşturmaya devam edecektir. İfade özgürlüğüne ilişkin mevzuat ve uygulama gözden geçirilerek, bireylerin hak ve özgürlük alanlarının geliştirilmesi yönünde düzenlemeler yapılacaktır. Hak ve özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesine yönelik olarak ilgili kamu kurumlarının kapasiteleri geliştirilecek ve etkin koordinasyon sağlanacaktır." Oktay, vatandaş memnuniyetini esas alan, şeffaf, hesap verebilir, etkin, özel sektör ve sivil toplumla katılımcı bir yaklaşımla çalışan ve toplumsal potansiyeli güçlü bir biçimde harekete geçiren demokratik bir yönetim anlayışıyla kamuda demokratik müessese ve usullerin güçlendirilmesinin 11. Kalkınma Planı döneminin temel hedeflerinden olduğunu vurguladı. Türkiye'nin yardım elini dünyanın mazlum coğrafyalarına uzatmaya devam ettiğine işaret eden Oktay, "Türkiye’nin gelişmekte olan ülkelere yönelik gerçekleştirdiği Resmi Kalkınma Yardımları Onuncu Kalkınma Planı döneminde düzenli bir şekilde artış göstermiş, 2018 yılı öncü verilerine göre 8,6 milyar dolara ulaşmıştır. Öncü verilere göre Türkiye, 2018 yılı toplam resmi kalkınma yardımları tutarı açısından OECD Kalkınma Yardımları Komitesi üye ülkeleri ile kıyaslandığında altıncı sırada, resmi kalkınma yardımları-milli gelir oranı açısından ise birinci sırada yer almaktadır." bilgisini paylaştı. Oktay, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nde yürütmenin hızlı ve etkili yapısıyla bu çerçevede uygulanacak en üst politikaların belirlendiği 11. Kalkınma Planı'nın kamu kurumlarınca kararlı ve etkin bir şekilde uygulanmasının amaçlandığını dile getirerek, kalkınma planındaki gelişmelerin izlenmesi ve değerlendirmesinin etkin bir izleme ve değerlendirme mekanizması aracılığıyla gerçekleştirileceğini ve her yıl bir rapor şeklinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a sunulacağını söyledi. Oktay, konuşmasını 11. Kalkınma Planı çalışmalarına katkı ve emek verenlere teşekkür ederek tamamladı.